Η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει ένα ιστορικό βήμα στη διαφάνεια και την ψηφιακή δικαιοσύνη, θέτοντας σε ισχύ τον κανονισμό Data Act. Από τις 12 Σεπτεμβρίου 2025, οι οδηγοί θα έχουν επιτέλους τη δυνατότητα να αποκτούν πρόσβαση στα δεδομένα που συλλέγουν τα αυτοκίνητά τους, από διαγνωστικά στοιχεία έως πληροφορίες συντήρησης και μοτίβα χρήσης. Πρόκειται για μια τομή που αλλάζει τους συσχετισμούς ανάμεσα σε κατασκευαστές, συνεργεία, ασφαλιστικές και καταναλωτές.
Μέχρι σήμερα, οι αυτοκινητοβιομηχανίες διατηρούσαν αποκλειστικό έλεγχο των πληροφοριών, λειτουργώντας σε ένα «σιλό δεδομένων» που άφηνε τους οδηγούς στο σκοτάδι. Πλέον, οι χρήστες θα μπορούν να μοιράζονται τα δεδομένα τους με τρίτους, όπως ασφαλιστικές εταιρείες για φθηνότερα συμβόλαια ή ανεξάρτητα συνεργεία για ευκολότερη συντήρηση, χωρίς να χάνουν την εγγύηση. Παράλληλα, ανοίγει ο δρόμος για νέες εφαρμογές τρίτων που θα αξιοποιούν σε πραγματικό χρόνο τις πληροφορίες του οχήματος.
Η εφαρμογή του Data Act θα γίνει σταδιακά. Από τον Σεπτέμβριο του 2026, όλα τα νέα μοντέλα αυτοκινήτων θα πρέπει τεχνικά να είναι εξοπλισμένα ώστε να παρέχουν πρόσβαση στα δεδομένα από την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας τους. Έτσι, η μεταβατική περίοδος για τα υπάρχοντα οχήματα θα ολοκληρωθεί και η νέα πραγματικότητα θα ισχύει καθολικά.
Ο κανονισμός εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ το 2023 και ισχύει άμεσα σε όλα τα κράτη-μέλη, χωρίς να χρειάζεται εθνική κύρωση. Ωστόσο, η εφαρμογή του συνοδεύεται από προκλήσεις. Σύνδεσμοι της βιομηχανίας, όπως το BDI και το Bitkom, έχουν εκφράσει ανησυχίες για πιθανή νομική αβεβαιότητα. Ειδικοί στην προστασία προσωπικών δεδομένων προειδοποιούν ότι η απελευθέρωση της πρόσβασης ενέχει τον κίνδυνο διαρροής ευαίσθητων στοιχείων σε τρίτους. Χαρακτηριστική είναι η παρέμβαση του γερμανικού ADAC, που ζητά ειδικές ρυθμίσεις προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες των δεδομένων οχημάτων.
Ήδη αρκετές εταιρείες, όπως Audi, Ford, Mercedes, Seat/Cupra και Volkswagen, έχουν δημιουργήσει ενημερωτικές πλατφόρμες για τους πελάτες τους, εξηγώντας πώς θα διαχειρίζονται την πρόσβαση στα δεδομένα. Αυτό δείχνει ότι οι κατασκευαστές, αν και με επιφυλάξεις, προετοιμάζονται για το νέο καθεστώς.
Το Data Act φέρνει τους οδηγούς στο επίκεντρο της ψηφιακής εποχής της αυτοκίνησης. Τους δίνει φωνή και επιλογές, αλλά και την ευθύνη να διαχειριστούν σωστά τα προσωπικά τους δεδομένα. Από το 2026, κάθε νέο αυτοκίνητο θα είναι σχεδιασμένο με αυτό το νέο πλαίσιο διαφάνειας, βάζοντας τέλος σε δεκαετίες μονοπωλιακού ελέγχου των πληροφοριών από τους κατασκευαστές.
